దేవతలలో అత్యంత ప్రత్యేకమైన దైవం శివుడు. భోళా శంకరుడిగా పిలవబడే ఆయనను అతి సులభమైన పూజలతో కూడా సంతోష పెట్టవచ్చు. అయితే కొన్ని నియమాలను మాత్రం తప్పకుండా పాటించాలి. ముఖ్యంగా, మిగిలిన దేవతలందరికీ అత్యంత ఇష్టమైన కుంకుమను శివలింగానికి ఎందుకు సమర్పించకూడదు? ఈ సంప్రదాయం వెనుక పురాణాల్లో దాగి ఉన్న ఆసక్తికరమైన కారణాలు ఏంటో తెలుసుకుందాం.
శివుని ‘తత్వానికే’ విరుద్ధం: శివలింగం అనేది పరమశివుడి యొక్క ‘పురుష తత్వానికి’ మరియు అనంతమైన శక్తికి ప్రతీక. శివుడు సాధారణంగా బూడిదను (విభూతి లేదా భస్మం) ధరిస్తాడు. ఆయన వైరాగ్యానికి, సన్యాసానికి, ప్రపంచ విషయాలపై ఏ మాత్రం ఆసక్తి లేని ‘నిర్గుణ’ స్వరూపానికి చిహ్నం.
మరోవైపు, కుంకుమ అనేది శుభానికి, అదృష్టానికి, సౌభాగ్యానికి, వైవాహిక జీవితానికి (స్త్రీ శక్తి లేదా స్త్రీ తత్వానికి) సంబంధించినది. అందుకే దీనిని లక్ష్మీదేవి, పార్వతి వంటి దేవతలకు, అలాగే స్త్రీలకు సింధూరంగా వాడతారు. వైరాగ్యమూర్తి అయిన శివుడికి, గృహస్థ జీవితానికి సంబంధించిన కుంకుమను సమర్పించడం ఆయన తత్వానికి విరుద్ధంగా భావిస్తారు.
వేడిని నియంత్రించే శాస్త్రీయ కారణం: పురాణాల వెనుక ఒక ఆధ్యాత్మిక కారణం కూడా ఉంది. శివుడిని ‘లయ కారుడు’గా భావిస్తారు, ఆయన తపస్సు చేసే సమయంలో, లేదా ప్రళయ తాండవం చేసేటప్పుడు తీవ్రమైన శక్తిని కలిగి ఉంటారు. శివలింగాన్ని నిత్యం చల్లగా, శాంతంగా ఉంచాల్సిన అవసరం ఉంది. అందుకే శివలింగానికి చల్లదనాన్ని ఇచ్చే గంధం (చందనం), విభూది, పాలు, నీరు వంటి పదార్థాలతో అభిషేకం చేస్తారు.
కుంకుమ (సింధూరం) అనేది ఎరుపు రంగులో ఉండటం వల్ల, అది శరీరంలో వేడిని (ఉష్ణాన్ని) పెంచుతుందని నమ్మకం. శివుడిని శాంతంగా ఉంచడానికి బదులు, వేడిని పెంచే కుంకుమను సమర్పించడం శాస్త్రాలకు విరుద్ధం.
దైవపూజలో నియమాల ప్రాముఖ్యత: శివలింగంపై పసుపు (కుంకుమ తయారీకి ఆధారం) వాడకాన్ని కూడా నిషేధించడానికి ఇదే కారణం. పసుపును స్త్రీ సౌందర్యాన్ని, శుభాన్ని పెంచేదిగా భావిస్తారు. కాబట్టి, శివలింగాన్ని కేవలం గంధం, విభూతి, బిల్వ పత్రాలు (మారేడు ఆకులు), మరియు చల్లని జలంతో పూజించడం అత్యంత శ్రేయస్కరమని శాస్త్రాలు సూచిస్తున్నాయి. ఈ నియమాలు భక్తుడు ఆ దైవం యొక్క పవిత్రతను, ప్రత్యేకతను అర్థం చేసుకోవడానికి ఉద్దేశించబడ్డాయి.
కుంకుమ శివుడికి ఇష్టం లేనిది కాదు, కానీ ఆయన ‘వైరాగ్య స్వరూపానికి’ గౌరవం ఇవ్వడానికి, మరియు లింగం యొక్క శక్తిని శాంత పరచడానికి ఈ నియమాన్ని పాటించడం జరుగుతుంది. దేవుణ్ణి పూజించేటప్పుడు ఆయన ఇష్టాన్ని, తత్వాన్ని గౌరవించడమే అసలైన భక్తి.
