మన దేశ భవిష్యత్తు యువత చేతుల్లోనే ఉంది ముఖ్యంగా సాంకేతిక రంగంలో, కొత్త ఆవిష్కరణలు అత్యుత్తమ నైపుణ్యాలతో రేపటి ప్రపంచాన్ని నడిపించే నాయకులను తయారు చేయడమే లక్ష్యంగా, కేంద్ర ప్రభుత్వం ‘MERITE’ పథకాన్ని (Multidisciplinary Education and Research Improvement in Technical Education) ప్రవేశపెట్టింది. సాంకేతిక విద్య ప్రమాణాలను పెంచడం, పరిశోధనలను ప్రోత్సహించడం, మరియు నేటి అవసరాలకు తగినట్టుగా యువతను తీర్చిదిద్దడం ఈ వినూత్న కార్యక్రమం యొక్క ముఖ్య ఉద్దేశం. ఈ పథకం మన విద్యారంగంలో ఒక కొత్త శకానికి ఎలా నాంది పలకనుందో చూద్దాం.
MERITE పథకం, నేషనల్ ఎడ్యుకేషన్ పాలసీ (NEP) 2020కి అనుగుణంగా, దేశవ్యాప్తంగా సాంకేతిక విద్య యొక్క నాణ్యత, సమానత్వం మరియు పాలనను మెరుగుపరచడానికి ఉద్దేశించిన ఒక మెగా ప్రాజెక్ట్. ₹4,200 కోట్ల భారీ బడ్జెట్తో (దీనిలో ₹2,100 కోట్లు ప్రపంచ బ్యాంకు రుణ సహాయం కూడా ఉంది) ఈ కేంద్ర రంగ పథకం (Central Sector Scheme) 2025-26 నుండి 2029-30 వరకు ఐదేళ్ల పాటు అమలు కానుంది.
దీని ప్రధాన లక్ష్యం 175 ఇంజనీరింగ్ సంస్థలు, 100 పాలిటెక్నిక్ కళాశాలలతో సహా మొత్తం 275 ప్రభుత్వ/ప్రభుత్వ-సహాయక సాంకేతిక సంస్థలకు మద్దతు ఇవ్వడం. ఈ సంస్థలలో మెరుగైన మౌలిక సదుపాయాలు, డిజిటలైజేషన్, పరిశోధన కేంద్రాల ఏర్పాటు మరియు అధ్యాపకుల నైపుణ్యాల పెంపుదలపై ప్రత్యేక దృష్టి సారించబడుతుంది. సుమారు 7.5 లక్షల మంది విద్యార్థులు మెరుగైన అభ్యాస వాతావరణం, పెరిగిన ఉపాధి అవకాశాలు మరియు ఆధునిక విద్యా సాధనాలను పొందడానికి ఈ పథకం దోహదపడుతుంది.
ఈ పథకంలో అత్యంత కీలకమైన అంశం బహుళ-విషయాల విద్య (Multidisciplinary Education) అమలు. కేవలం సాంకేతిక అంశాలకే పరిమితం కాకుండా, విద్యార్థులకు మేనేజ్మెంట్, మానవీయ శాస్త్రాలు వంటి ఇతర రంగాలపై కూడా అవగాహన కల్పించడానికి MERITE ప్రోత్సహిస్తుంది. తద్వారా రేపటి టెక్ లీడర్లు కేవలం కోడింగ్ నైపుణ్యాలు మాత్రమే కాక, బలమైన నాయకత్వ లక్షణాలు కమ్యూనికేషన్ మరియు సమస్య పరిష్కార సామర్థ్యాలను కూడా కలిగి ఉండేలా చూడవచ్చు.
అంతేకాకుండా, పరిశ్రమ అవసరాలకు అనుగుణంగా పాఠ్య ప్రణాళికను నవీకరించడం, విద్యార్థులకు ఇంటర్న్షిప్ అవకాశాలు కల్పించడం మరియు పరిశోధన హబ్లు, ఇంక్యుబేషన్ సెంటర్ల స్థాపన ద్వారా అకాడెమియా-పరిశ్రమ భాగస్వామ్యాన్ని బలోపేతం చేయడం ఈ పథకంలోని ముఖ్య జోక్యాలలో ఉన్నాయి. ఇది విద్యార్థుల ఉపాధి సామర్థ్యాన్ని గణనీయంగా పెంచుతుంది.
MERITE పథకం కేవలం విద్యార్థులకే కాకుండా, అధ్యాపకులు మరియు పరిపాలనా యంత్రాంగానికి కూడా మేలు చేస్తుంది. అధ్యాపకుల అభివృద్ధి కార్యక్రమాలను నిర్వహించడం, విద్యా నాయకులకు శిక్షణ ఇవ్వడం మరియు ప్రత్యేకించి మహిళా అధ్యాపక సభ్యుల సామర్థ్యాన్ని పెంచడంపై దృష్టి సారించడం ద్వారా విద్యా నాణ్యతను మెరుగుపరచవచ్చు.
మొత్తంగా ఈ పథకం భారతీయ సాంకేతిక విద్యను ప్రపంచ ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా మార్చడానికి, యువతలో ఆవిష్కరణ మరియు పరిశోధనా స్ఫూర్తిని నింపడానికి ఒక దీర్ఘకాలిక పెట్టుబడి. ఈ ప్రయత్నం దేశాన్ని ప్రపంచ జ్ఞాన ఆర్థిక వ్యవస్థలో అగ్రగామిగా నిలపడానికి దారితీస్తుంది.
