భూమి ఉపరితలంపై మనం ప్రశాంతంగా ఉన్నా, మన అడుగున కొన్ని కోట్ల సంవత్సరాల క్రితం మొదలైన ఒక భారీ భౌగోళిక నాటకం ఇప్పటికీ నడుస్తోంది. హిమాలయ పర్వతాలు ఏర్పడినప్పటి నుంచి, ఇండియన్ ప్లేట్ మరియు యురేషియన్ ప్లేట్ మధ్య నిరంతర ఘర్షణ జరుగుతోంది. కానీ ఇటీవల, శాస్త్రవేత్తలు టిబెట్ పీఠభూమి కింద ఒక ఊహించని, భయానక మార్పును గుర్తించారు అదే ఇండియన్ ప్లేట్ విడిపోతోంది అని ఇది ఎలాంటి పరిణామాలకు దారితీయవచ్చు? తెలుసుకుందాం.
సుమారు 50 మిలియన్ల సంవత్సరాల క్రితం ఇండియన్ టెక్టోనిక్ ప్లేట్, ఆసియా ఖండంలోని యురేషియన్ ప్లేట్‌ను ఢీకొట్టడం వల్ల ప్రపంచంలోనే అత్యంత ఎత్తైన హిమాలయ పర్వత శ్రేణులు ఏర్పడ్డాయి. అప్పటి నుంచి ఇండియన్ ప్లేట్ నెమ్మదిగా యురేషియన్ ప్లేట్ కిందకు చొచ్చుకుపోతోంది. అయితే టిబెట్ పీఠభూమి కింద నుండి సేకరించిన భూకంప తరంగాల డేటాను ఉపయోగించి శాస్త్రవేత్తలు చేసిన తాజా పరిశోధనలో, ఇండియన్ ప్లేట్ ఇప్పుడు రెండు భాగాలుగా నిలువుగా చీలిపోతున్నట్లు గుర్తించారు. ప్లేట్ యొక్క పై భాగం (క్రస్ట్) యురేషియన్ ప్లేట్‌ను ఢీకొట్టి, ఒత్తిడిని పెంచుతూ ఉండగా, దాని అడుగు భాగం (లిథోస్పియర్‌లోని మ్యాంటిల్ భాగం) విడిపోయి, భూమి లోపల మరింత లోతుకు మునిగిపోతోంది.
ఈ భయంకరమైన ప్రక్రియకు ప్రధాన కారణం, ఇండియన్ ప్లేట్ యొక్క సాంద్రత (Density). ఇండియన్ ప్లేట్ చాలా మందంగా, బరువుగా ఉండటం వలన, అది యురేషియన్ ప్లేట్ కిందకు వెళ్లడానికి ప్రయత్నిస్తున్నప్పుడు పర్వతాల ఒత్తిడి కారణంగా అది విచ్ఛిన్నం అవుతోంది. ఈ విడిపోవడం వల్ల ఏర్పడే పరిణామాలు చాలా ముఖ్యమైనవి. భూమి యొక్క ఉపరితలంపై ఈ మార్పు భారీ భూకంపాలకు దారితీయవచ్చు. విడిపోయిన ప్లేట్ అడుగు భాగం లోపలికి మునిగిపోవడం వల్ల, పీఠభూమి ప్రాంతంలో పెద్ద ఎత్తున భూకంపాల తీవ్రత మరియు సంఖ్య పెరిగే అవకాశం ఉంది.
మరో ప్రధాన ప్రభావం ఏమిటంటే, ఈ చీలిక పర్వతాల ప్రాంతంలో అగ్నిపర్వత కార్యకలాపాలను కూడా ప్రేరేపించవచ్చు. భూమి లోపలి వేడి మ్యాంటిల్ పదార్థం పైకి లేవడానికి అవకాశం దొరికితే, చరిత్రలో లేని కొత్త అగ్నిపర్వతాలు ఏర్పడవచ్చు. ఈ భౌగోళిక మార్పులు కేవలం టిబెట్‌కు మాత్రమే పరిమితం కాకుండా, భారత ఉపఖండంలో ముఖ్యంగా హిమాలయాలకు దగ్గరగా ఉన్న ప్రాంతాల్లో భూకంపాల ప్రమాదాన్ని పెంచుతాయని శాస్త్రవేత్తలు హెచ్చరిస్తున్నారు.
