రామాయణంలో ఎన్నో అద్భుతమైన, ఆలోచింపజేసే సంఘటనలు ఉన్నాయి. వాటిలో శ్రీరాముని పరాక్రమాన్ని, శిక్షలోనూ ఉన్న దయను చాటి చెప్పే ఒక చిన్న కథ కాకాసురుని వృత్తాంతం. ఒక సాధారణ కాకి రూపంలో ఉన్న దేవతాపుత్రుడు చేసిన చిన్న పొరపాటు అతన్ని భరించలేని శిక్షకు గురి చేస్తుంది. అయితే ఆ శిక్ష వెనుక దాగి ఉన్న లోతైన నీతి రాముని మహాత్మ్యం ఈ కథను అద్భుతంగా నిలబెడుతుంది.
కాకి రూపంలో దేవేంద్రుని తనయుడు: సీతాదేవి అపహరణకు ముందు శ్రీరాముడు సీతమ్మతో చిత్రకూట పర్వతంపై సుఖంగా ఉన్న సమయంలో ఈ సంఘటన జరిగింది. ఒక రోజు సీతాదేవి తొడపై తలపెట్టుకుని రాముడు నిద్రిస్తున్నాడు. ఆ సమయంలో ఇంద్రుని కుమారుడైన జయంత అనే దేవతాపుత్రుడు కాకి రూపంలో ఆకాశం నుండి వచ్చాడు. అతడు కేవలం సరదాగా రాముని శక్తిని పరీక్షించాలనే దురుద్దేశంతో, తన పదునైన ముక్కుతో సీతాదేవి వక్షస్థలాన్ని పొడిచాడు. ఆ గాయం నుండి రక్తం కారడం చూసిన రాముడు కోపంతో నిద్రలేచి చూశాడు.
తన ధర్మపత్నికి గాయం చేసిన ఆ కాకిని గుర్తించి, రాముడు ఏమాత్రం ఆలస్యం చేయకుండా, ఒక దర్భ పోచను తీసి దానికి బ్రహ్మాస్త్రాన్ని ఆవహించి, ఆ కాకిని వెంబడించేలా ప్రయోగించాడు. ఆ బ్రహ్మాస్త్రం పదునైన బాణంగా మారి కాకిని వెంటాడసాగింది. తన ప్రాణాలను రక్షించుకోవడానికి కాకి ముల్లోకాలు తిరిగినా ఎవరినీ ఆశ్రయించలేకపోయింది. కనీసం తన తండ్రి ఇంద్రుడు కూడా అతడిని రక్షించలేకపోయాడు.
శరణాగతి, దయ, వరం: చివరికి, అలిసిపోయిన జయంత (కాకి) తన తండ్రి సలహా మేరకు, శ్రీరాముడిని మించి శరణునిచ్చే దైవం లేదని గ్రహించి భయంతో రాముని కాళ్లపై పడి శరణు వేడుకున్నాడు. శరణాగతి చేసిన వారిని రక్షించడం రాముని ధర్మం కాబట్టి ఆయన జయంతను క్షమించాలనుకున్నాడు. అయితే ఇప్పటికే వదిలిన బ్రహ్మాస్త్రం ఎప్పుడూ విఫలం కాదు కాబట్టి దాని ప్రభావాన్ని ఏదో ఒక విధంగా చూపాలి.
అందుకే రాముడు జయంతతో “నీవు చేసిన అపరాధానికి శిక్షగా, ఈ అస్త్రం నీ శరీరంలోని ఏదో ఒక భాగాన్ని తీసుకోవాలి” అని అన్నాడు. అప్పుడు జయంత, తన కంటిని తీసుకోమని కోరాడు. రాముని బ్రహ్మాస్త్రం కాకాసురుని (జయంత) ఒక కంటిని నాశనం చేసింది. అప్పటి నుండి కాకులు ఒక కంటితోనే చూస్తాయని పురాణాలు చెబుతాయి. శిక్ష పూర్తయ్యాక రాముడు అతనికి ‘లోక సంచార వరాన్ని’ ఇచ్చి భవిష్యత్తులో ఏ తప్పూ చేయకుండా ధైర్యంగా జీవించమని దీవించాడు.
ఈ కథ మనకు ‘శరణాగతి’ యొక్క గొప్పదనాన్ని తెలియజేస్తుంది. ఎటువంటి తప్పు చేసినా నిజమైన పశ్చాత్తాపంతో దైవాన్ని శరణు వేడితే, శిక్ష తర్వాత కూడా దయ, రక్షణ లభిస్తాయని ఈ వృత్తాంతం మనకు బోధిస్తుంది.
