మనం ఊహించగలమా? కేవలం ఒక పచ్చని చెట్టును రక్షించడానికి 363 మంది ప్రజలు తమ ప్రాణాలను అర్పించారు. ఇది చరిత్రలో మరపురాని, గుండెను కదిలించే సంఘటన. రాజస్థాన్ రాష్ట్ర వృక్షమైన ఖేజ్రీ (Khejri) చెట్టు కోసం ఒక చిన్న గ్రామం చూపిన ఈ అద్భుతమైన పర్యావరణ ప్రేమ మరియు ధైర్యం ప్రపంచ చరిత్రలోనే అరుదైనది. వృక్ష సంరక్షణ పట్ల అపారమైన భక్తిని చూపిన ఆ మహోన్నత త్యాగం వెనుక ఉన్న కథను ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.
ఖేజ్రీ ప్రాముఖ్యత: ఖేజ్రీ చెట్టు రాజస్థాన్ రాష్ట్రానికి అత్యంత ముఖ్యమైనది. ఎడారి ప్రాంతంలో పెరిగే ఈ చెట్టును స్థానికులు ‘కల్పవృక్షం’గా భావిస్తారు. ఇది కరువును తట్టుకుని నిలబడుతుంది, పశువులకు మేత, మనుషులకు ఆహారం నీడ మరియు వంట చెక్కను అందిస్తుంది. ఇటువంటి పవిత్ర వృక్షం వెనుకనే ఆ చారిత్రక త్యాగం దాగి ఉంది.
చారిత్రక త్యాగం: ఈ సంఘటన 1730వ సంవత్సరంలో జోధ్‌పూర్ సమీపంలోని ఖేజర్లీ గ్రామంలో జరిగింది. అప్పటి జోధ్‌పూర్ రాజు తన కొత్త ప్యాలెస్‌ను నిర్మించడానికి ఖేజ్రీ చెక్క అవసరమవగా, వాటిని నరికి తీసుకురావాలని సైనికులను ఆదేశించాడు. ఖేజర్లీ గ్రామ ప్రజలు, ముఖ్యంగా బిష్ణోయ్ సమాజానికి చెందిన వారు, పర్యావరణాన్ని తమ ధర్మంలోని భాగంగా భావిస్తారు.
సైనికులు చెట్లను నరకడానికి వచ్చినప్పుడు, అమృతా దేవి బిష్ణోయ్ అనే మహిళ ముందుకొచ్చి, చెట్టును కౌగిలించుకుని తనను చంపినా చెట్టును వదలనని నిలబడింది. ఆమెతో పాటు ఆమె ముగ్గురు కుమార్తెలు మరియు గ్రామస్తులు కూడా చెట్లను పట్టుకున్నారు. రాజు ఆజ్ఞను పాటించాలనే క్రమంలో, సైనికులు అమృతా దేవి సహా సుమారు 363 మంది గ్రామస్తులను దారుణంగా నరికేశారు.
బిష్ణోయ్ వారసత్వం & చిప్కో స్ఫూర్తి: ఈ భయంకరమైన త్యాగం గురించి తెలుసుకున్న రాజు వెంటనే పశ్చాత్తాపపడి, ఆ ప్రాంతంలోని బిష్ణోయ్ గ్రామాలలో భవిష్యత్తులో చెట్లను నరకడం లేదా జంతువులను వేటాడటం పూర్తిగా నిషేధిస్తూ రాజ శాసనం జారీ చేశారు. ఖేజ్రీ చెట్టును రక్షించడం కోసం ప్రాణత్యాగం చేసిన ఈ సంఘటన పర్యావరణ పరిరక్షణ కోసం జరిగిన ప్రపంచంలోనే తొలి మరియు అత్యంత దురదృష్టకరమైన పోరాటంగా నిలిచింది.
ఈ త్యాగమే తరువాత సంవత్సరాల్లో ఉత్తరాఖండ్‌లో జరిగిన చిప్కో ఉద్యమానికి (Chipko Movement) స్ఫూర్తిని ఇచ్చింది. బిష్ణోయ్ సమాజం తమ పర్యావరణ అనుకూల జీవన విధానం ద్వారా తరతరాలుగా ఈ వారసత్వాన్ని, ఖేజ్రీ చెట్టు పట్ల తమకున్న భక్తిని కొనసాగిస్తోంది. ఈ 363 మంది అమరుల కథ, ప్రకృతిని గౌరవించాల్సిన నిజమైన విలువను ప్రపంచానికి చాటి చెబుతుంది.
