ప్రతి హిందూ పూజలో, ఆలయ సందర్శనలో అత్యంత పవిత్రంగా భావించే వస్తువులు కుంకుమ, విభూతి. నుదుటిపై ఈ పవిత్ర ద్రవ్యాలను ధరించడం కేవలం ఆచారం మాత్రమే కాదు దాని వెనుక లోతైన ఆధ్యాత్మిక, వైజ్ఞానిక అర్థం దాగి ఉంది. ముఖ్యంగా శివపురాణం ఈ రెండింటి ప్రాముఖ్యత గురించి విస్తృతంగా వివరించింది. అపారమైన శక్తినిచ్చే ఈ కుంకుమ, విభూతిని ధరించడం వెనుక ఉన్న పవిత్రమైన అర్థం ఏమిటో తెలుసుకుందాం.
కుంకుమ: శక్తికి, శుభానికి సంకేతం: కుంకుమ అనేది సంస్కృతంలో ‘కుంకుమ’ అనే పదం నుండి వచ్చింది. ఇది పసుపు, సున్నం మరియు కొద్దిగా పటిక వంటి సహజ పదార్థాల మిశ్రమంతో తయారు చేస్తారు. కుంకుమను ప్రధానంగా శక్తి స్వరూపిణి అయిన దుర్గాదేవి లేదా లక్ష్మీదేవికి సంబంధించిన పూజలలో ఉపయోగిస్తారు.
శివపురాణం ప్రకారం, నుదుటి మధ్య భాగం లేదా ఆజ్ఞా చక్రం అత్యంత శక్తివంతమైన ప్రాంతం. కుంకుమను ఇక్కడ ధరించడం వలన, ఆజ్ఞా చక్రం ఉత్తేజితమై, మన ఏకాగ్రత మరియు జ్ఞానం పెరుగుతాయి. వివాహిత స్త్రీలు కుంకుమను ధరించడం సౌభాగ్యానికి, సకల శుభాలకు సంకేతం. ఇది వారి వైవాహిక జీవితంలో భర్త మరియు పిల్లల సంక్షేమాన్ని కోరుతూ అమ్మవారి శక్తిని తమలో నింపుకోవడాన్ని సూచిస్తుంది. కేవలం ఆధ్యాత్మికంగానే కాక నుదిటిపై కుంకుమ ఉష్ణోగ్రతను సమతుల్యం చేసి తలనొప్పిని నివారించడంలో కూడా సహాయపడుతుందని చెబుతారు.
విభూతి: వైరాగ్యం, జ్ఞానానికి ప్రతీక: విభూతి లేదా భస్మం అనేది పవిత్రమైన ఆవు పేడను కాల్చగా వచ్చే బూడిదతో తయారు చేస్తారు. ఇది శివుడికి అత్యంత ప్రీతిపాత్రమైనది. శివపురాణంలో, విభూతిని ‘నిత్యత్వం’ లేదా శాశ్వతత్వాన్ని సూచించేదిగా చెబుతారు. ఈ శరీరం చివరికి బూడిద అవుతుందనే సత్యాన్ని ఇది మనకు గుర్తు చేస్తుంది. నుదుటిపై మూడు అడ్డ పట్టీలుగా విభూతిని ధరించడం త్రిపుండ్రం అంటారు.
ఇది మూడు ముఖ్యమైన దోషాలైన అహంకారం, కర్మ మరియు మాయ లను తొలగించడానికి సంకేతం. ఇది భౌతిక ప్రపంచంపై మమకారాన్ని తగ్గించి, వైరాగ్యాన్ని పెంచుతుంది. ఆధ్యాత్మికంగా, విభూతి చుట్టూ ఉన్న ప్రతికూల శక్తుల నుండి రక్షణ కవచం గా పనిచేస్తుందని నమ్ముతారు. అంతేకాకుండా విభూతి చర్మానికి చల్లదనాన్ని ఇచ్చి, శరీరంలోని అధిక వేడిని పీల్చుకోవడానికి సహాయపడుతుంది.
గమనిక: కుంకుమ మరియు విభూతి యొక్క ప్రాముఖ్యత ప్రధానంగా ఆధ్యాత్మిక నమ్మకాలు మరియు శివపురాణం వంటి పురాణాల ఆధారంగా వివరించబడింది. ఇవి కేవలం ఆచారాలు మాత్రమే కాక, మన సంస్కృతిలో భాగమైన లోతైన అర్థాలను కలిగి ఉంటాయి.
