మనం సమయాన్ని చూడటానికి చేతి గడియారం లేదా మొబైల్ ఫోన్ వాడుతుంటాం. కానీ మన శరీరానికి కూడా తనదైన ఒక గడియారం ఉంటుందని మీకు తెలుసా? అలారం లేకపోయినా కరెక్ట్ టైమ్కి మెలుకువ రావడం, మధ్యాహ్నం కాగానే ఆకలి వేయడం వెనుక పెద్ద సైన్సే ఉంది. మన శరీరం సమయాన్ని ఎలా గుర్తిస్తుంది, అది మన ఆరోగ్యంపై ఎలాంటి ప్రభావం చూపుతుంది అనే విషయాలు తెలిస్తే మీరు నిజంగా ఆశ్చర్యపోతారు. ఆ రహస్యాలను ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.
మన శరీరంలో ప్రతి కణం సమయాన్ని పసిగట్టగలదు. దీనినే శాస్త్రీయంగా “సర్కాడియన్ రిథమ్” (Circadian Rhythm) లేదా జీవ గడియారం అంటారు. మన మెదడులోని హైపోథాలమస్ భాగంలో ఉండే సుమారు 20,000 నాడుల సమూహం ఒక ‘మాస్టర్ క్లాక్’లా పనిచేస్తుంది. ఇది బయట ఉన్న వెలుతురును బట్టి మన శరీరానికి సంకేతాలు పంపిస్తుంది.
ఉదాహరణకు, చీకటి పడగానే మన మెదడు మెలటోనిన్ అనే హార్మోన్ను విడుదల చేసి “ఇక పడుకో” అని శరీరానికి చెబుతుంది. అలాగే ఉదయం వెలుతురు రాగానే కార్టిసాల్ హార్మోన్ను పెంచి మనల్ని ఉత్తేజితం చేస్తుంది. ఈ ప్రక్రియ వల్లనే మనం ఒక నిర్దిష్ట సమయంలో నిద్రపోవడం మేల్కొనడం వంటివి చేయగలుగుతున్నాం.
కేవలం నిద్ర మాత్రమే కాదు, మన శరీర ఉష్ణోగ్రత, రక్తపోటు మరియు హార్మోన్ల విడుదల కూడా ఈ జీవ గడియారం ప్రకారమే జరుగుతాయి. మన జీర్ణవ్యవస్థ కూడా సమయాన్ని గుర్తు పెట్టుకుంటుంది. అందుకే ప్రతిరోజూ ఒకే సమయానికి ఆహారం తీసుకోవడం వల్ల జీర్ణక్రియ సజావుగా సాగుతుంది.
ఒకవేళ మనం ప్రయాణాలు చేసినప్పుడు లేదా నైట్ షిఫ్టులు చేసినప్పుడు ఈ గడియారం గందరగోళానికి గురవుతుంది దీనినే మనం జెట్ లాగ్ అంటాం. ఈ సమయంలో మన శరీరం సమయాన్ని ఫీల్ అవ్వలేక అలసట అజీర్ణం వంటి సమస్యలను ఎదుర్కొంటుంది. మన శరీరం సమయానికి అనుగుణంగా స్పందించడం అనేది ప్రకృతి మనకు ఇచ్చిన ఒక అద్భుతమైన వరం.
గమనిక: నిరంతరం నిద్రలేమి లేదా జీవనశైలిలో మార్పుల వల్ల మీ శరీర జీవ గడియారం దెబ్బతింటే అది గుండె జబ్బులు లేదా మానసిక ఒత్తిడికి దారితీయవచ్చు. అటువంటి పరిస్థితుల్లో నిపుణులైన వైద్యులను సంప్రదించి క్రమబద్ధమైన జీవనశైలిని అలవాటు చేసుకోవడం మంచిది.
