ప్రతి సంవత్సరం శరదృతువులో వచ్చే దసరా పండుగ (Dussehra) భారతీయ సంస్కృతిలో అత్యంత వైభవోపేతమైన వేడుక. ఈ పర్వదినం కేవలం ఉత్సవం మాత్రమే కాదు చెడుపై మంచి సాధించిన విజయాన్ని గుర్తుచేసే గొప్ప సందేశం. నవరాత్రుల తొమ్మిది రాత్రులు దుర్గాదేవిని పూజించిన తర్వాత పదవ రోజున (ఈ సంవత్సరం 11వ రోజు ) విజయదశమిని అత్యంత ఉల్లాసంగా జరుపుకుంటారు. అజ్ఞానంపై జ్ఞానం, అంధకారంపై వెలుగు సాధించిన విజయాన్ని తెలిపే ఈ పండుగ వైభవాన్ని, దాని విశిష్టతను వివరంగా తెలుసుకుందాం.
దసరా పండుగ వైభవం: దసరా పండుగ వెనుక అనేక చారిత్రక, పౌరాణిక కథలు ఉన్నప్పటికీ, ప్రధానంగా విజయదశమి రోజుకు ప్రత్యేక స్థానం ఉంది. ఇది ఆయుధ పూజ, జమ్మి చెట్టు పూజ మరియు దేవీ శక్తికి ప్రతీకగా నిలుస్తుంది.
దుర్గా మాత – మహిషాసుర పురాణ కథ: దసరా పండుగ వేడుకలకు మూలం దుర్గా మాత మరియు మహిషాసురుడి కథ. మహిషాసురుడు ఒక రాక్షసుడు. ఇతను బ్రహ్మ దేవుడి నుండి వరం పొంది, భూలోకాన్ని, స్వర్గలోకాన్ని ఆక్రమించి, దేవతలను హింసించాడు. ఏ పురుషుడి చేతిలోనూ మరణం లేకుండా వరం పొందిన అతన్ని సంహరించడానికి దేవతలంతా కలిసి తమ శక్తులను ఏకం చేసి, దుర్గా దేవిని సృష్టించారు.
దుర్గా మాత మరియు మహిషాసురుడి మధ్య తొమ్మిది రోజుల పాటు భీకర యుద్ధం జరిగింది. చివరికి, పదవ రోజున (విజయదశమి) దుర్గా దేవి మహిషాసురుడిని సంహరించి లోకానికి శాంతిని ప్రసాదించింది. అందుకే దుర్గా దేవిని మహిషాసురమర్దిని అని కూడా అంటారు. ఈ విజయాన్ని స్మరించుకుంటూ, అన్యాయంపై ధర్మం గెలిచిందని చాటుతూ పది రోజుల పాటు దసరా ఉత్సవాలు జరుగుతాయి.

విజయదశమి విశిష్టత: విజయదశమి అంటే విజయాన్ని అందించే రోజు. ఇది రామాయణంలో శ్రీరాముడు రావణుడిని సంహరించి గెలిచిన రోజుగా కూడా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఈ శుభ దినం ఏదైనా కొత్త పని ప్రారంభించడానికి లేదా విద్యను ప్రారంభించడానికి అత్యంత అనుకూలమైందిగా భావిస్తారు.
ఆయుధ పూజ: దసరా పండుగలో ముఖ్య ఘట్టాలలో ఒకటి ఆయుధ పూజ. ఈ రోజున కేవలం యుద్ధ ఆయుధాలనే కాక, మన నిత్యజీవితంలో ఉపయోగించే ప్రతి పనిముట్టును పూజిస్తారు. వాహనాలు, కంప్యూటర్లు, యంత్రాలు, పెన్నులు, పుస్తకాలు వంటి వృత్తికి సంబంధించిన వస్తువులన్నింటికీ పూజ చేసి, వాటిని గౌరవిస్తారు. ఈ పూజ మనం చేసే పనికి, మనకు జీవనోపాధినిచ్చే వృత్తికి కృతజ్ఞతలు తెలియజేయడానికి ప్రతీక.
జమ్మి చెట్టు పూజ: దసరా రోజున తప్పక చేసే మరో ముఖ్యమైన ఆచారం జమ్మి చెట్టు పూజ. దీని వెనుక మహాభారతంలోని కథ ఉంది. పాండవులు అజ్ఞాతవాసం చేసేటప్పుడు, తమ ఆయుధాలను జమ్మి చెట్టు పై దాచి, తిరిగి విజయదశమి రోజునే వాటిని తీసుకుని విజయం సాధిస్తారు. అందుకే ఈ రోజున జమ్మి చెట్టుకు పూజ చేసి, దాని ఆకులను బంగారంగా (బంగారు ఆకులు) భావించి పంచుకుంటారు. ఈ ఆచారం అదృష్టం, విజయం మరియు శ్రేయస్సును సూచిస్తుంది.
దసరా పండుగ హిందువులకు అత్యంత పవిత్రమైన రోజు. ఇది మనిషి జీవితంలో ఉండే దుర్మార్గం, అసూయ, అహంకారం వంటి రాక్షస లక్షణాలను వదిలించుకోవాలని అంతిమంగా ధర్మం, న్యాయం మాత్రమే విజయం సాధిస్తాయని గుర్తుచేస్తుంది. దుర్గా దేవి ఆశీస్సులతో ఈ విజయదశమి మనందరి జీవితాల్లో సకల శుభాలు విజయం మరియు శాంతిని అందించే పర్వదినం కావాలని ఆశిద్దాం.
గమనిక: ప్రాంతాన్ని బట్టి దసరా జరుపుకునే విధానంలో కొన్ని తేడాలు ఉండవచ్చు, కానీ చెడుపై మంచి సాధించిన విజయం కష్టానికి ప్రతిఫలం దక్కడం అనే ప్రధాన సందేశం మాత్రం అంతటా ఒకటే.