మన శరీరంలో నిరంతరం ప్రవహించే రక్తం ప్రాణధార అని మనందరికీ తెలుసు. కానీ, ఈ రక్తం అసలు ఎక్కడ పుడుతుందో మీకు తెలుసా? రక్తం తయారీ అనగానే మనం గుండె లేదా కాలేయం గురించి ఆలోచిస్తాం. కానీ నిజానికి మన శరీరంలోని గట్టి ఎముకలే ఈ ఎర్రటి ద్రవాన్ని తయారుచేసే కర్మాగారాలు. ఎముకల లోపల ఉండే ఒక రహస్య వ్యవస్థ ద్వారానే మన శరీరానికి కావలసిన రక్తం ఉత్పత్తి అవుతుంది. ఈ ఆసక్తికరమైన సైన్స్ వెనుక ఉన్న అసలు నిజాలను ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.
మనం రక్తాన్ని కేవలం ఒక ద్రవంగా చూస్తాం కానీ, అది కొన్ని కోట్ల కణాల కలయిక. మన శరీరంలోని పెద్ద ఎముకలైన తొడ ఎముక, వెన్నెముక మరియు రొమ్ము ఎముకల మధ్యలో ‘ఎముక మజ్జ’ (Bone Marrow) అనే మెత్తటి పదార్థం ఉంటుంది. ఈ ఎముక మజ్జలోనే మన రక్తకణాలు తయారవుతాయి.
ఈ ప్రక్రియను సైన్స్ భాషలో ‘హెమటోపోయిసిస్’ అని పిలుస్తారు. ఇక్కడ ఉండే మూలకణాలు (Stem Cells) విభజన చెంది ఎర్ర రక్త కణాలు, తెల్ల రక్త కణాలు మరియు ప్లేట్లెట్లుగా రూపాంతరం చెందుతాయి. అంటే, మన ఎముకలు కేవలం శరీరానికి ఆకారాన్ని ఇవ్వడమే కాకుండా, మన రక్తాన్ని ఉత్పత్తి చేసే ప్రధాన కేంద్రాలుగా పనిచేస్తున్నాయి.
ఒకవేళ మన ఎముకలు లేదా ఎముక మజ్జ సహకరించకపోతే మన శరీరంలో రక్త ఉత్పత్తి పూర్తిగా ఆగిపోతుంది. ఎర్ర రక్త కణాలు లేకపోతే శరీర అవయవాలకు ఆక్సిజన్ అందదు, తెల్ల రక్త కణాలు లేకపోతే చిన్నపాటి ఇన్ఫెక్షన్ కూడా ప్రాణాంతకంగా మారుతుంది, ఇక ప్లేట్లెట్లు లేకపోతే గాయం అయినప్పుడు రక్తం గడ్డకట్టదు. ఎముకల ఆరోగ్యం దెబ్బతింటే అది నేరుగా మన రక్తహీనతకు (Anemia) మరియు రోగ నిరోధక శక్తి పడిపోవడానికి దారితీస్తుంది. అందుకే మనం తీసుకునే ఆహారంలో కాల్షియం, విటమిన్ డి మరియు ఐరన్ పుష్కలంగా ఉండేలా చూసుకోవడం మన రక్త తయారీకి అత్యంత అవసరం.
మన శరీరం ఒక అద్భుతమైన యంత్రం. అందులో ప్రతి భాగం మరొక దానితో ముడిపడి ఉంటుంది. ఎముకల గట్టిదనం కేవలం నడవడానికే కాదు, మన నరనరాల్లో రక్తం ఉరకలెత్తడానికి కూడా కారణమని గుర్తించాలి. ఎముకలను ఆరోగ్యంగా ఉంచుకోవడం అంటే మన ప్రాణశక్తినే కాపాడుకోవడం అన్నమాట. సరైన వ్యాయామం, పౌష్టికాహారంతో మీ ఎముకల ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకోండి.
