మనుషులకైనా, దేవతలకైనా కష్టాలు వచ్చినప్పుడు అండగా నిలచిన వాడు ఆ పరమశివుడు. అమృతం కోసం దేవదానవులు సముద్రాన్ని చిలికినప్పుడు, లోకాలను రక్షించడం కోసం పరమశివుడు చేసిన త్యాగం సామాన్యమైనది కాదు. ఆ భయంకరమైన హాలాహలాన్ని తన గొంతులోనే నిలుపుకుని, లోకకల్యాణం కోసం ఆయన పడ్డ తపన వెనుక దాగున్న ఆధ్యాత్మిక రహస్యాలను ఆ పురాణ గాథలోని అసలు అర్థాన్ని వివరంగా తెలుసుకుందాం.
సముద్ర మంథనం మరియు నీలకంఠుని త్యాగం: హిందూ పురాణాల ప్రకారం, దుర్వాస మహర్షి శాపం వల్ల దేవతలు తమ శక్తిని కోల్పోతారు. కోల్పోయిన శక్తిని తిరిగి పొందడానికి, అమృతం కోసం వారు రాక్షసులతో కలిసి క్షీర సాగరాన్ని మథిస్తారు. మందర పర్వతాన్ని కవ్వంగా, వాసుకి అనే సర్పాన్ని తాడుగా చేసుకుని ఈ ప్రక్రియ మొదలవుతుంది.
హాలాహలం ఆవిర్భావం: సముద్ర మంథనం మొదలైనప్పుడు మొదట అమృతం రాలేదు. కవ్వంగా ఉన్న మందర పర్వతం ఒరిపిడికి, వాసుకి సర్పం వెలగక్కే శ్వాసకు తోడు సముద్ర గర్భం నుండి అతి భయంకరమైన ‘హాలాహలం’ (విషం) పుట్టింది. ఆ విషం ఎంతటి శక్తివంతమైనదంటే, అది మొత్తం సృష్టిని దహించివేసేలా వ్యాపించింది.
శివుని శరణుకోరడం: లోకాలు నాశనమౌతున్నాయని గ్రహించిన దేవతలు, రాక్షసులు కలిసి కైలాసవాసుడైన పరమశివుడిని వేడుకున్నారు. సృష్టిని కాపాడటానికి శివుడు ఆ హాలాహలాన్ని పానపాత్రలోకి తీసుకుని తాగాడు. అయితే ఆ విషం కడుపులోకి వెళ్తే లోపల ఉన్న సృష్టికి ప్రమాదం అని భావించిన పార్వతీ దేవి, శివుని గొంతును గట్టిగా పట్టుకుంది.
నీలకంఠునిగా రూపాంతరం: పార్వతీ దేవి పట్టువల్ల ఆ విషం శివుని కంఠం దగ్గరే ఆగిపోయింది. ఆ విష తీవ్రతకు శివుని గొంతు నీలం రంగులోకి మారింది. అందుకే ఆయనకు ‘నీలకంఠుడు’ అనే పేరు వచ్చింది. ఆ వేడిని తగ్గించడం కోసం శివుడు తన తల మీద గంగమ్మను, చంద్రుడిని ధరించాడని పురాణాలు చెబుతాయి.
అంతరార్థం: ఆధ్యాత్మికంగా చూస్తే, సముద్ర మంథనం అంటే మన మనస్సును మథించడం. అమృతం (జ్ఞానం) పొందే ముందు హాలాహలం (చెడు ఆలోచనలు, అరిషడ్వర్గాలు) బయటకు వస్తాయి. వాటిని శివునిలా సహనంతో గొంతులోనే అణచివేయగలిగితేనే మనం అమృతాన్ని పొందగలమనేది ఈ కథ ఇచ్చే గొప్ప సందేశం.
