భారతీయ వంటకాల్లో కారం లేనిదే రుచి ఉండదు! ఘాటుగా ఘమఘమలాడుతూ వండిన కూరను తింటున్నప్పుడు ఒక్కసారిగా నోరు మండి, చెమటలు పట్టి, కళ్ళలో నీళ్ళు రావడం సహజం. మనమంతా దీన్ని అనుభవించే ఉంటాం. కానీ అసలు మనం కారం తింటే, ఆ ఘాటు మన కళ్ళకు ఎలా తెలుస్తుంది? మన మెదడు దీనికి ఎందుకు స్పందించి, వెంటనే కన్నీళ్లు రప్పించేస్తుందో సైన్స్ వెనుక ఉన్న రహస్యం తెలుసుకుందాం..
అంతా ‘క్యాప్సైసిన్’ మాయే: మనం కారం తిన్నప్పుడు కళ్ళలో నీళ్లు రావడానికి ముఖ్య కారణం మిరపకాయలలో ఉండే ‘క్యాప్సైసిన్’ అనే రసాయన సమ్మేళనం. ఈ క్యాప్సైసిన్ మన నోరు మరియు చర్మంపై ఉండే నాడీ గ్రాహకాలను ఉత్తేజపరుస్తుంది. ఈ గ్రాహకాలు వేడి లేదా నొప్పిని గుర్తించేందుకు పనిచేస్తాయి. క్యాప్సైసిన్ వాటికి తాకగానే, అది నిజమైన వేడి కాకపోయినా, మెదడుకు “అధిక వేడి (మంట)” అనే సంకేతం పంపుతుంది.
శరీరం చేసే రక్షణాత్మక చర్య: మెదడు ఆ సంకేతాన్ని అందుకున్న వెంటనే, అది మన శరీరాన్ని ప్రమాదం నుండి కాపాడటానికి ప్రయత్నిస్తుంది. అందుకే, శరీరంలోకి ప్రవేశించిన ఆ ‘మంట’ను బయటకు పంపడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. ఇందులో భాగంగానే, కన్నీటి గ్రంథులు ఉత్తేజితమై, కళ్ళను శుభ్రం చేయడానికి మరియు చికాకును తగ్గించడానికి కన్నీళ్లను అధికంగా విడుదల చేస్తాయి. ముక్కులోని శ్లేష్మ గ్రంథులు కూడా ఉత్తేజితమై, ముక్కు కారడం మొదలవుతుంది. అంటే కళ్లలోంచి నీళ్లు రావడం అనేది క్యాప్సైసిన్ అనే రసాయనాన్ని తొలగించడానికి మరియు నోటి చికాకును చల్లబరచడానికి మన శరీరం తీసుకునే సహజమైన, రక్షణాత్మక చర్య అన్నమాట..
మిరపకాయలోని చిన్నపాటి రసాయనం మన శరీరంలో ఇంత పెద్ద ప్రతిస్పందనను కలిగించడం ఆశ్చర్యకరమే కదా? మిరపకాయలు మన వంటల్లో రుచిని పెంచడంతో పాటు, మన శరీర రక్షణ వ్యవస్థ ఎంత అద్భుతంగా పనిచేస్తుందో కూడా తెలియజేస్తాయి.
గమనిక: కారం ఎక్కువగా అనిపించినప్పుడు నీళ్లు తాగడం కంటే, పాలు, పెరుగు, లేదా ఐస్‌క్రీమ్ వంటి పాల ఉత్పత్తులను తీసుకోవడం మంచిది. పాలలోని కొవ్వు క్యాప్సైసిన్‌ను కరిగించి, మంటను త్వరగా తగ్గిస్తుంది.
