మన చుట్టూ ఉన్న చిన్నపిల్లలను చూసినప్పుడు “అచ్చుగుద్దినట్లు తండ్రి పోలికే” లేదా “అమ్మలాగే ఉంది” అని అనుకోవడం సర్వసాధారణం. పిల్లల పోలిక వారి తల్లిదండ్రులలో ఎవరి నుండి ఎక్కువగా వస్తుంది అనే చర్చ తరచుగా జరుగుతుంటుంది. ఇది కేవలం మాటలకే పరిమితం కాదు, దీని వెనుక ఒక ఆసక్తికరమైన శాస్త్రీయ రహస్యం దాగి ఉంది. ఈ పోలికల వెనుక ఉన్న జన్యుశాస్త్రం (Genetics) ఏమిటి? అసలు నిజంగానే పిల్లల రూపం ఎక్కువగా తండ్రి నుండే వస్తుందా?తల్లి నుండి వస్తుందా? అనే విషయాన్ని మనం ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.
పిల్లల పోలిక వెనుక దాగి ఉన్న జన్యు శాస్త్రం: పిల్లలకు తల్లిదండ్రుల నుండి జన్యువులు (Genes) సంక్రమిస్తాయి. ఈ జన్యువులే మన రంగు, ఎత్తు, ముఖ కవళికలు, కళ్ళ రంగు వంటి అన్ని శారీరక లక్షణాలను నిర్ణయిస్తాయి. ఒక బిడ్డకు తల్లి నుండి 23 క్రోమోజోములు, తండ్రి నుండి 23 క్రోమోజోములు లభిస్తాయి. అంటే, బిడ్డకు తల్లిదండ్రులు ఇద్దరి నుండి సమానంగా జన్యువుల వాటా అందుతుంది. ఈ లెక్కన, పోలికలు ఇద్దరి నుండీ సమానంగా రావాలి.
అయితే, కొన్ని జన్యువులు బలమైనవి (Dominant) కాగా, మరికొన్ని బలహీనమైనవి (Recessive). బలమైన జన్యువులు తమ ప్రభావాన్ని ఎక్కువగా చూపుతాయి. పిల్లల రూపంలో తండ్రి పోలికలు ఎక్కువగా కనిపిస్తాయని చెప్పడానికి ఒక ఆసక్తికరమైన జన్యు సిద్ధాంతం ఉంది.

సైన్స్ ప్రకారం: తల్లి నుండి బిడ్డకు వచ్చే మైటోకాండ్రియల్ డీఎన్ఏ, ఉన్నప్పటికీ మగవారి జన్యువులు (తండ్రి) కొన్ని నిర్దిష్ట లక్షణాలపై కొంచెం ఎక్కువ ఆధిపత్యాన్ని ప్రదర్శించే అవకాశం ఉంది. ముఖ్యంగా తండ్రి జన్యువులే పిల్లల శరీరంలో వ్యక్తమయ్యే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంటుందనే సిద్ధాంతాలు కొన్ని ఉన్నాయి. కారణం కొన్ని ముఖ్యమైన శరీర లక్షణాలను నియంత్రించే జన్యువులు తండ్రి నుండి బలంగా వస్తాయని శాస్త్రవేత్తలు భావిస్తారు.
అయితే, ఇక్కడ మనం గుర్తుంచుకోవాల్సిన ముఖ్య విషయం ఏమిటంటే, ఈ పోలికలన్నీ కేవలం యాదృచ్ఛికంగా (Random) జరిగే జన్యు కలయిక మీద ఆధారపడి ఉంటాయి. అంటే, కొందరికి తల్లి పోలికలు, కొందరికి తండ్రి పోలికలు, ఇంకొందరికి ఇద్దరి పోలికలు కలిపి రావడం అనేది పూర్తిగా జన్యువుల లాటరీ వంటిది.
తండ్రి పోలికలు బలం: ఉదాహరణకు, ముఖ లక్షణాలను నియంత్రించే ఒక బలమైన జన్యువు తండ్రి వైపు నుండి వస్తే, ఆ బిడ్డ ముఖం తండ్రిని పోలి ఉంటుంది. కానీ, ఎత్తు, శరీరాకృతి వంటి లక్షణాల కోసం తల్లి నుండి బలమైన జన్యువులు వస్తే, ఆ లక్షణాల్లో అమ్మ పోలిక కనిపిస్తుంది. కాబట్టి, “పిల్లల రూపం ఎక్కువ తండ్రి నుండే వస్తుంది” అనేది పూర్తిగా నిరూపితమైన సార్వత్రిక నిజం కాదు, కానీ కొన్ని జన్యువులు తండ్రి నుండి బలంగా వ్యక్తమయ్యే అవకాశం ఉందని మాత్రమే చెప్పవచ్చు.
పిల్లలు తల్లిదండ్రులిద్దరి అద్భుతమైన కలయిక అని గుర్తుంచుకోవడం ముఖ్యం. వారిలో ఎవరి పోలిక ఎక్కువగా ఉన్నా, అది కేవలం జన్యుశాస్త్రంలో జరిగిన ఒక యాదృచ్ఛిక కలయికే. ప్రతి బిడ్డ ప్రత్యేకమైనది, వారి రూపం తల్లిదండ్రులు అందించిన సమాన జన్యు వారసత్వం నుండి వచ్చింది.
గమనిక: పిల్లలలో పోలికల అధ్యయనం అనేది విస్తృతమైన అంశం. ఇక్కడ ఇచ్చిన సమాచారం కొన్ని జన్యు సిద్ధాంతాల ఆధారంగా మాత్రమే ఇవ్వబడింది.