మనం భూమిపై ఉన్నప్పుడు మన చుట్టూ ఎంత శబ్దం, ట్రాఫిక్ హారన్ల నుండి పక్షుల కిలకిలల వరకు అన్నీ వినబడతాయి. కానీ మీరు ఎప్పుడైనా ఆలోచించారా, అంతరిక్షంలో (Space) పరిస్థితి ఎలా ఉంటుందని? సినిమాలలో భారీ పేలుళ్లు అంతరిక్ష నౌకల శబ్దాలు విన్నా, నిజమైన స్పేస్లో శబ్దం ప్రయాణించదు అంటే అక్కడ ఉండేది పూర్తి నిశ్శబ్దం మాత్రమే. ఈ ఆసక్తికరమైన సైన్స్ వెనుక ఉన్న రహస్యాన్ని తెలుసుకుందాం.
శబ్దం ఎలా పుడుతుంది మరియు ప్రయాణిస్తుంది అనే ప్రాథమిక సూత్రాన్ని అర్థం చేసుకుంటే, అంతరిక్షంలో నిశ్శబ్దం ఎందుకు ఉందో తెలుస్తుంది. శబ్దం ప్రయాణించడానికి మాధ్యమం అవసరం. అంటే ఏదైనా వాయువు (గాలి) ద్రవం (నీరు) లేదా ఘన పదార్థం వంటిది శబ్ద తరంగాలను ఒక చోటి నుండి మరొక చోటికి తీసుకెళ్లాలి. మనం మాట్లాడినప్పుడు లేదా ఏదైనా శబ్దం చేసినప్పుడు ఆ ప్రకంపనలు మన చుట్టూ ఉన్న గాలి అణువులను కదిలిస్తాయి, ఈ అణువులు ప్రకంపనలను ఒకదానికొకటి పంపుతూ మన చెవులకు చేర్చుతాయి.
అయితే, అంతరిక్షం అనేది దాదాపుగా ఒక శూన్యత. అక్కడ గాలి అణువులు దాదాపుగా ఉండవు. అణువులు లేదా పదార్థం లేనప్పుడు, శబ్ద తరంగాలను ప్రయాణించేందుకు, వాటిని ఒకదాని నుండి మరొకటి తీసుకువెళ్లడానికి ఏ మాధ్యమం అందుబాటులో ఉండదు. ఉదాహరణకు మీరు ఒక స్పేస్సూట్లో ఉండి, మీ పక్కనే ఉన్న వ్యోమగామితో మాట్లాడాలనుకుంటే మీరు నేరుగా మాట్లాడితే వారికి వినిపించదు. అందుకే వ్యోమగాములు రేడియో తరంగాలను ఉపయోగించి తమ హెల్మెట్ల ద్వారా సంభాషించుకుంటారు, ఎందుకంటే రేడియో తరంగాలు ప్రయాణించడానికి మాధ్యమం అవసరం లేదు.
అందుకే సైన్స్ ఫిక్షన్ సినిమాలలో అంతరిక్ష పేలుళ్ల శబ్దాలు కేవలం నాటకీయత కోసమే ఉపయోగిస్తారు. వాస్తవానికి భారీ గ్రహాలు ఢీకొన్నా లేదా పెద్ద అంతరిక్ష నౌక పేలినా, అక్కడ ఉండే వ్యోమగామికి ఏమాత్రం శబ్దం వినిపించదు. పూర్తి నిశ్శబ్దంలో ఆ సంఘటన జరుగుతుంది. ఇది అద్భుతమైన భావన, కదలికలు మరియు కాంతిని చూడగలరు కానీ ఏమీ వినలేరు! ఈ విధంగా అంతరిక్షంలో నిశ్శబ్దం ఉండటం అనేది శబ్ద తరంగాల భౌతిక శాస్త్ర నియమానికి ఒక స్పష్టమైన ఉదాహరణ.
గమనిక: అంతరిక్షం పూర్తిగా శూన్యమే అయినప్పటికీ కొన్నిసార్లు దట్టమైన గ్యాస్ మేఘాలలో లేదా గ్రహాల ఉపరితలం దగ్గర తక్కువ స్థాయిలో శబ్దం ప్రయాణించే అవకాశం ఉంటుంది. కానీ మనం సాధారణంగా మాట్లాడుకునే ఇంటర్-ప్లానెటరీ స్పేస్లో మాత్రం దాదాపుగా నిశ్శబ్దమే రాజ్యమేలుతుంది.
