తెల్లవారి లేచింది మొదలు రాత్రి పడుకునే వరకు మన కళ్లు స్మార్ట్ఫోన్ లేదా ల్యాప్టాప్ స్క్రీన్లకే అతుక్కుపోతున్నాయి. ముఖ్యంగా యువతలో ఈ ‘డిజిటల్ వ్యసనం’ ఒక అంటువ్యాధిలా విస్తరిస్తోంది. కేవలం వినోదం కోసం మొదలయ్యే ఈ అలవాటు, తెలియకుండానే మన అమూల్యమైన సమయాన్ని, ఆరోగ్యాన్ని మరియు మానసిక ప్రశాంతతను హరించివేస్తోంది. స్క్రీన్ ముందు గడిపే ప్రతి అదనపు గంట మన జీవిత కాలాన్ని పరోక్షంగా ఎలా ప్రభావితం చేస్తుందో ఈ వ్యసనం నుండి బయటపడటం ఎంత అవసరమో ఇప్పుడు లోతుగా తెలుసుకుందాం.
అతిగా స్క్రీన్ టైమ్ పెరగడం వల్ల శారీరక ఆరోగ్యం తీవ్రంగా దెబ్బతింటుంది. గంటల తరబడి ఒకే చోట కూర్చుని స్క్రీన్లు చూడటం వల్ల ఊబకాయం (Obesity), మెడ నొప్పి మరియు కంటి చూపు మందగించడం వంటి సమస్యలు వస్తాయి. స్క్రీన్ నుండి వెలువడే ‘బ్లూ లైట్’ మన నిద్రను నియంత్రించే మెలటోనిన్ హార్మోన్ను దెబ్బతీస్తుంది, దీనివల్ల నిద్రలేమి సమస్య తలెత్తుతుంది.
నిద్ర సరిగ్గా లేకపోవడం వల్ల రోగనిరోధక శక్తి తగ్గి, గుండె జబ్బులు మరియు మధుమేహం వంటి దీర్ఘకాలిక వ్యాధుల ముప్పు పెరుగుతుంది. అంటే, మనం డిజిటల్ ప్రపంచంలో గడిపే సమయం మన శారీరక దృఢత్వాన్ని క్రమంగా తగ్గించేస్తోంది.
శారీరక సమస్యల కంటే మానసిక ప్రభావం మరింత ఆందోళనకరంగా ఉంది. సోషల్ మీడియాలో ఇతరుల జీవితాలతో పోల్చుకోవడం వల్ల యువతలో ఆందోళన (Anxiety) ఒంటరితనం మరియు డిప్రెషన్ పెరుగుతున్నాయి. వర్చువల్ ప్రపంచంలో దొరికే ‘లైకులు’ ‘కామెంట్ల’ కోసం ఆరాటపడుతూ నిజమైన బంధాలకు, కుటుంబ సభ్యులకు దూరం అవుతున్నారు.
ఇది ఏకాగ్రతను తగ్గించడమే కాకుండా సృజనాత్మకతను చంపేస్తోంది. డిజిటల్ వ్యసనం వల్ల మెదడులోని డోపమైన్ వ్యవస్థ ప్రభావితమై, చిన్న విషయాలకే అసహనానికి గురవ్వడం వంటి ప్రవర్తనా మార్పులు వస్తున్నాయి. అందుకే స్క్రీన్ టైమ్ను నియంత్రించుకోవడం అనేది నేడు ఒక విలాసం కాదు, అది ఒక అత్యవసర అవసరం.
టెక్నాలజీ అనేది మన జీవితాన్ని సులభతరం చేయడానికి ఉండాలి కానీ, అది మన జీవితాన్ని శాసించకూడదు. స్క్రీన్ వెలుపల ఒక అందమైన ప్రపంచం ఉంది, దానిని ఆస్వాదించడం నేర్చుకోవాలి. డిజిటల్ ప్రపంచానికి ‘లాగ్ అవుట్’ అయ్యి, నిజ జీవితంలో ‘లాగ్ ఇన్’ అయినప్పుడే అసలైన సంతోషం లభిస్తుంది. మీ సమయం మీ చేతుల్లోనే ఉంది, దానిని దేనికి వెచ్చించాలో మీరే నిర్ణయించుకోండి.
