చీకటిపై వెలుగు చెడుపై మంచి సాధించిన విజయానికి ప్రతీకగా జరుపుకునే దసరా పండుగ (Dussehra) వచ్చిందంటే చాలు పండుగ సందడి మనందరిలో కొత్త ఉత్సాహాన్ని నింపుతుంది. ఈ ఉత్సవాల్లో కనిపించే ఎన్నో ప్రత్యేకమైన ఆచారాలలో ముఖ్యంగా దక్షిణాది రాష్ట్రాల్లో ఒక సాంస్కృతిక వైభవం ఉట్టిపడుతుంది. అదే బొమ్మల కొలువు (Bommalu Koluvu) రంగురంగుల బొమ్మలతో దేవతా మూర్తులతో కళకళలాడే ఈ కొలువు వెనుక ఒక గొప్ప చరిత్ర సంస్కృతి మరియు సందేశం దాగి ఉన్నాయి. అసలు దసరా ఉత్సవాలలో ఈ కొలువు ఎందుకు అంత ముఖ్యమైనదో తెలుసుకుందాం.
దసరా లేదా నవరాత్రి ఉత్సవాలలో తొమ్మిది రాత్రులు అలంకరించే ఈ బొమ్మల కొలువును తమిళనాడులో ‘గొలు’ కర్ణాటకలో ‘బొంబె హబ్బా’ అని కూడా పిలుస్తారు. దీని వెనుక ముఖ్యంగా రెండు బలమైన కారణాలు ఉన్నాయి.అలాగే శక్తి ఆరాధన మరియు సాంస్కృతిక వారసత్వం.
శక్తి ఆరాధన మరియు పురాణ నేపథ్యం: బొమ్మల కొలువుకు ప్రధాన నేపథ్యం శక్తి తత్వం. నవరాత్రి పండుగ దుర్గాదేవి మహిషాసురుడిని వధించిన విజయానికి ప్రతీక. ఈ తొమ్మిది రోజులు దుర్గామాత వివిధ రూపాలలో పూజలందుకుంటుంది. ఈ సమయంలో బొమ్మల కొలువులో ప్రధానంగా త్రిమూర్తులు (బ్రహ్మ, విష్ణు, మహేశ్వరుడు) వివిధ దేవతలు, మరియు అష్టలక్ష్ములు బొమ్మలను ప్రదర్శిస్తారు. ముఖ్యంగా మధ్య భాగంలో దుర్గాదేవి లక్ష్మీదేవి సరస్వతీ దేవి (త్రిశక్తులు) బొమ్మలకు అగ్రస్థానం ఇస్తారు. ఇది ఈ మూడు శక్తులను ఆరాధించడాన్ని సూచిస్తుంది. ఈ ఆచారం ద్వారా ప్రజలు తమ జీవితంలో శక్తి, సంపద జ్ఞానం సమృద్ధిగా ఉండాలని కోరుకుంటారు.
సృష్టి మరియు సాంస్కృతిక సందేశం: బొమ్మల కొలువులో బొమ్మలను సాధారణంగా బేసి సంఖ్యలో ఉన్న మెట్లపై అమర్చుతారు (సాధారణంగా 5, 7, లేదా 9). ఈ మెట్లు సృష్టి యొక్క పరిణామక్రమానికి ప్రతీకగా భావిస్తారు. అంటే జీవకోటి ఎలా ఏర్పడింది మానవ నాగరికత ఎలా అభివృద్ధి చెందింది అనే అంశాలను ఈ కొలువు తెలియజేస్తుంది. దిగువ మెట్లు ఇందులో చెట్లు, జంతువుల వంటి ప్రాథమిక జీవుల బొమ్మలు ఉంటాయి. మధ్య మెట్లు, ఇందులో మనుషులు వృత్తులు వివాహం వంటి సాంఘిక జీవితాన్ని సూచించే బొమ్మలు ఉంటాయి.
పై మెట్లు ఇందులో దేవతా మూర్తులు ఋషులు మహాపురుషుల బొమ్మలు ఉంటాయి. ఈ అమరిక జీవి సామాన్య స్థితి నుండి దైవిక లేదా ఉన్నత స్థితికి చేరడానికి ప్రయత్నించాలనే సందేశాన్ని ఇస్తుంది. అంతేకాకుండా ఇది కళలు సంస్కృతి మరియు కథలు చెప్పే విధానాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది. ఈ కొలువు చూడడానికి వచ్చినవారికి పసుపు, కుంకుమ తాంబూలం ఇచ్చి గౌరవించడం మహిళా శక్తికి ఇచ్చే గౌరవానికి చిహ్నం.
బొమ్మల కొలువు కేవలం రంగుల ప్రదర్శన కాదు. ఇది మన సాంస్కృతిక వారసత్వం ఆధ్యాత్మిక జ్ఞానం మరియు జీవిత పరిణామక్రమాన్ని తెలియజేసే ఒక దృశ్య రూపకం. ఈ ఆచారం శక్తి ఆరాధనతో పాటు అందరూ కలిసిమెలిసి ఆనందంగా ఉండాలనే గొప్ప సందేశాన్ని ఇస్తుంది.
