విపత్తు నిర్వహణ చట్టం 2005(DMA 2005) అనేది ‘విపత్తుల సమర్ధ నిర్వహణ మరియు దానికి సంబంధించిన ఇతర విషయాల కోసం భారత ప్రభుత్వం ఆమోదించిన చట్టం. ఇది COVID-19 ప్రారంభం మరియు పాన్-ఇండియా లాక్‌డౌన్‌తో వార్తల్లోకి వచ్చింది. విపత్తు నిర్వహణ చట్టం 2005 ప్రకారం లాక్‌డౌన్ విధించబడింది. DMA 2005 గురించిన ముఖ్యమైన వాస్తవాలను ఆశించేవారు తెలుసుకోవాలి.
11 అధ్యాయాలు మరియు 79 విభాగాలను కలిగి ఉన్న ఈ చట్టం 23 డిసెంబర్ 2005న భారత రాష్ట్రపతి ఆమోదం పొందింది.
కింది పాలక సంస్థలు DMA 2005 ద్వారా స్థాపించబడ్డాయి.
1. నేషనల్ డిజాస్టర్ మేనేజ్‌మెంట్ అథారిటీ (NDMA):
దీనికి భారత ప్రధాని అధ్యక్షత వహిస్తారు మరియు వైస్-ఛైర్‌పర్సన్‌తో సహా తొమ్మిది మంది కంటే ఎక్కువ సభ్యులు ఉండరు. సభ్యులందరికీ ఐదేళ్ల పదవీకాలం ఉంటుంది.
ఏదైనా విపత్తు సంభవించినప్పుడు సమర్థవంతమైన ప్రతిస్పందనను నిర్ధారించడానికి విపత్తు నిర్వహణ కోసం విధానాలు, ప్రణాళికలు మరియు మార్గదర్శకాలను రూపొందించడం NDMA యొక్క ప్రధాన బాధ్యత.
2. నేషనల్ ఎగ్జిక్యూటివ్ కమిటీ:
జాతీయ విపత్తు నిర్వహణ అథారిటీకి సహాయం చేయడానికి జాతీయ కార్యనిర్వాహక కమిటీ (NEC)ని రూపొందించడానికి DMA కేంద్ర ప్రభుత్వానికి అధికారం ఇస్తుంది. NECలో హోం, ఆరోగ్యం, విద్యుత్, ఆర్థిక మరియు వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖలలో ప్రభుత్వ కార్యదర్శి స్థాయి అధికారులు ఉంటారు. NEC మొత్తం దేశం కోసం జాతీయ విపత్తు నిర్వహణ ప్రణాళికను సిద్ధం చేయడానికి మరియు “ఏటా సమీక్షించబడి మరియు నవీకరించబడుతుందని” నిర్ధారించడానికి బాధ్యత వహిస్తుంది.
3. స్టేట్ డిజాస్టర్ మేనేజ్‌మెంట్ అథారిటీ:
స్టేట్ డిజాస్టర్ మేనేజ్‌మెంట్ అథారిటీ (SDMA) దాని సంబంధిత రాష్ట్రానికి సంబంధించిన విపత్తు ప్రణాళికను రూపొందించడానికి బాధ్యత వహిస్తుంది. ఇది చైర్‌పర్సన్‌గా ఉన్న ముఖ్యమంత్రి మరియు ముఖ్యమంత్రిచే నియమించబడిన 8 మంది సభ్యులను కలిగి ఉంటుంది.
జాతీయ మరియు రాష్ట్ర అధికారులు సూచించిన విధంగా రాష్ట్రంలోని అన్ని విభాగాలు విపత్తు నిర్వహణ ప్రణాళికలను సిద్ధం చేస్తున్నాయని నిర్ధారించడానికి సెక్షన్ 28 ప్రకారం SDMA తప్పనిసరి.
4. డిస్ట్రిక్ట్ డిజాస్టర్ మేనేజ్‌మెంట్ అథారిటీ :
డిస్ట్రిక్ట్ డిజాస్టర్ మేనేజ్‌మెంట్ అథారిటీ (DDMA) చైర్‌పర్సన్ కలెక్టర్ లేదా జిల్లా మేజిస్ట్రేట్ లేదా జిల్లా డిప్యూటీ కమిషనర్‌గా ఉంటారు.
భారతదేశంలో విపత్తు నివారణలో జాతీయ విపత్తు నిర్వహణ ప్రణాళిక (NDMP) ఏ పాత్ర పోషిస్తుందో తెలుసుకోవడానికి , లింక్ చేయబడిన కథనాన్ని సందర్శించండి
5. నేషనల్ డిజాస్టర్ రెస్పాన్స్ ఫోర్స్ (NDRF):
నేషనల్ డిజాస్టర్ రెస్పాన్స్ ఫోర్స్ ఒక ప్రమాదకరమైన విపత్తు లేదా అలాంటి పరిస్థితికి ప్రతిస్పందించడం. NDRFకి కేంద్ర ప్రభుత్వం నియమించిన డైరెక్టర్ జనరల్ నాయకత్వం వహిస్తారు. గతంలో 2014 కాశ్మీర్ వరదలు మరియు 2018 కేరళ వరదలు వంటి అనేక విపత్తు సంబంధిత సంఘటనల నుండి ప్రజలను రక్షించడంలో NDRF ప్రధాన పాత్ర పోషించింది.
