హైదరాబాద్‌కు చెందిన పిన్నాక పద్మ 1,000 మొక్కలతో తన టెర్రస్‌పై పచ్చని చెట్లను అభివృద్ధి చేసింది. తన మొక్కలను పోషించడానికి పెద్దమొత్తంలో కంపోస్ట్ అవసరం. కంపోస్టింగ్ పద్ధతులతో ప్రయోగాలు చేస్తున్నప్పుడు, ఆమె 45 మరియు 60 రోజుల మధ్య జరిగే సాధారణ కంపోస్టింగ్‌తో పోలిస్తే కేవలం ఏడు రోజుల్లో సేంద్రీయ వ్యర్థాలను మార్చే పోర్టబుల్ కంపోస్టింగ్ మెషీన్‌ను చూసింది. ఆమె అవసరం నుంచే ఇప్పుడు అద్భుతమైన ఐడియా వచ్చింది. వంటగది వ్యర్థాలతో వారంరోజుల్లో కంపోస్ట్ తయారు చేసే మెషిన్‌ను ఆమె రూపొందించింది.
“కూరగాయల తొక్కలతో సహా ఎలాంటి సేంద్రియ వ్యర్థాలను మరియు అన్నం మరియు చపాతీ వంటి మిగిలిన ఆహార పదార్థాలను ఈ యంత్రం లోపల వేయవచ్చు. కేవలం ఏడు రోజుల్లో కంపోస్ట్ పొందవచ్చు,” అని 59 ఏళ్ల పట్టణ తోటమాలి గత మూడు నెలలుగా ఈ యంత్రాన్ని ఉపయోగిస్తున్నట్లు తెలిసింది. “సాధారణంగా, వ్యర్థాలను కంపోస్ట్ చేయడం వల్ల ఇంట్లో దుర్వాసన వస్తుంది. యంత్రంతో పాటు, ఆ వాసనను తగ్గించే కంపోస్టింగ్ మిశ్రమాన్ని నేను అందుకున్నాను. అలాగే, కంపోస్ట్ నాణ్యత నా మొక్కలకు మంచిదని నేను గమనించాను, ”అని ఆమె అంటోంది.
ఈ వినూత్న కంపోస్టర్ వెనుక పావని లోల్లా ‘వాప్రా వాసన లేని ఇంటి కంపోస్టర్’ మరియు గ్రీన్ మిక్స్‌ను ఆవిష్కరించారు. దీనితో ఇంటివారు తమ వ్యర్థాలను కేవలం ఏడు రోజుల్లో కంపోస్ట్ చేయవచ్చు. హైదరాబాద్‌లోని విజ్ఞాన భారతి ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీలో ఇంజనీరింగ్ చదువుతున్నప్పుడు, పావని ‘ఎకో క్లబ్’ అనే విద్యార్థి ఫోరమ్‌లో భాగంగా ఉంది, ఇది స్థిరత్వం మరియు పర్యావరణ అనుకూల పద్ధతులను అవలంబించడం గురించి అవగాహనను నొక్కి చెప్పింది.
కళాశాల చివరి సంవత్సరం ముగిసే సమయానికి, ఆమె ఒక పెద్ద సమస్యను ఎదుర్కొంది. “ప్లాస్టిక్ వ్యర్థాలను పరిష్కరించే సంభాషణల మధ్య, సేంద్రీయ వ్యర్థాల వల్ల వచ్చే సమస్యలను మేము పట్టించుకోము. ఇంట్లోని వ్యర్థాలలో 60 శాతం సేంద్రియ వ్యర్థాలను కలిగి ఉంటాయి, వాటిని పల్లపు ప్రదేశాలలో నిర్లక్ష్యంగా డంప్ చేస్తారు. కాలక్రమేణా, ఈ సేంద్రీయ వ్యర్థాలు విచ్ఛిన్నమవుతాయి మరియు గ్లోబల్ వార్మింగ్‌కు దారితీసే మీథేన్ వాయు ఉద్గారాలను విడుదల చేస్తాయి, ”ఆమె ఎత్తి చూపారు.
సేంద్రీయ వ్యర్థాలు ఒక సమస్య అయితే, దాన్ని కూడా అవకాశంగా మార్చుకోవచ్చని పావనికి అర్థమైంది. 2020లో, ఆమె ఒక వినూత్న కంపోస్టర్‌తో ముందుకు వచ్చింది, ఇది సేంద్రీయ వ్యర్థాలను రోజువారీ డంపింగ్‌ను పరిష్కరించడమే కాకుండా, ప్రజల దినచర్యను కంపోస్ట్ చేయడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. అదే సంవత్సరం, కంపోస్టర్‌ను వాణిజ్యీకరించడానికి ఆమె తన సహచరులైన మహేష్ యు మరియు సిద్ధేష్ సాకోర్‌లతో కలిసి ‘ఫ్యూచర్ స్టెప్స్’ని స్థాపించింది.
పావని ఇంటి కంపోస్టింగ్ కిట్ ప్రతిరోజూ 1 కిలోల వరకు సేంద్రీయ వ్యర్థాలను నిర్వహించగలదు. బాల్కనీలకు అనుకూలం, పోర్టబుల్ కంపోస్టర్‌ను డస్ట్‌బిన్ లాగా ఎక్కడైనా ఉంచవచ్చు. రూ. 3,500 ధర, ఫుడ్ వేస్ట్ కంపోస్టర్ గ్రీన్ మిక్స్ పౌడర్‌తో పాటు వస్తుంది.
కంపోస్టర్ ఎలా పనిచేస్తుందో వివరిస్తూ, “మా కిట్‌లో తిరిగే కంపోస్టర్ మరియు 2 కిలోల గ్రీన్ మిక్స్ పౌడర్ ప్యాక్ ఉంటాయి. కంపోస్టర్‌కు, గ్రీన్ మిక్స్ పౌడర్ యొక్క పూర్తి ప్యాక్ వేసి, 1వ రోజున 400 ml నీరు వేసి, మీ చేతితో కలపండి. మీరు కంపోస్టర్‌లో పండ్ల తొక్కలు, మిగిలిపోయిన అన్నం మరియు రోటీతో సహా ఎలాంటి వంటగది వ్యర్థాలను అయినా జోడించవచ్చు . మీరు వ్యర్థాలను జోడించిన తర్వాత, మూత మూసివేసి, కంపోస్టర్‌ను ఐదుసార్లు తిప్పండి/స్పిన్ చేయండి.
కంపోస్టింగ్‌లో సాంప్రదాయ పద్ధతుల కంటే తన కంపోస్టర్‌కు ఎడ్జ్ ఉందని పావని పేర్కొంది. “సాధారణంగా, కంపోస్ట్ ప్రక్రియ 45-60 రోజులు పడుతుంది, అయితే దీనితో, మేము కేవలం ఏడు రోజుల్లో కంపోస్ట్ తయారు చేయవచ్చు. మేము కంపోస్టర్ యొక్క ఉష్ణోగ్రతను కృత్రిమంగా పెంచము, ఇది సహజ ప్రక్రియ, ”ఆమె చెప్పింది.
“మరొక ప్రధాన సమస్య ఏమిటంటే, ఆహార వ్యర్థాలు నైట్రోజన్‌గా విచ్ఛిన్నం కావడం వల్ల కంపోస్టింగ్ పైల్స్ అమ్మోనియా లాగా ఉంటాయి. మా గ్రీన్ మిక్స్ ఈ వాసనను తొలగిస్తుంది మరియు ఎటువంటి అసౌకర్యం లేకుండా ఇంట్లో వ్యర్థాలను రీసైకిల్ చేయడానికి మిమ్మల్ని అనుమతిస్తుంది, ”అని ఆమె జతచేస్తుంది.
ఒక నెలలో, యంత్రం కనీసం 30 కిలోల వంటగది వ్యర్థాలను ఉపయోగకరమైన కంపోస్ట్‌గా మారుస్తుందని పావని తెలియజేస్తుంది. ఇప్పటివరకు, ఫ్యూచర్ స్టెప్స్ తెలంగాణ, మహారాష్ట్ర, న్యూఢిల్లీ మరియు కర్ణాటకలో 6,000 కంటే ఎక్కువ కంపోస్టింగ్ కిట్‌లను విక్రయించింది.
సూరత్‌కు చెందిన రాశి అగర్వాల్, చేతితో తయారు చేసిన స్టేషనరీ వ్యాపారాన్ని రూహాని రంగ్‌ని ప్రారంభించారు. ఇది జర్నల్‌లు, ప్లానర్‌లు, స్కెచ్‌బుక్‌లు, క్యాలెండర్‌లు మొదలైన స్థిరమైన ఉత్పత్తులను రూపొందించడానికి పత్తి వ్యర్థాలను రీసైకిల్ చేస్తుంది – ఇవన్నీ సాంప్రదాయ భారతీయ కళారూపాలలో నైపుణ్యం కలిగిన కళాకారులచే రూపొందించబడ్డాయి.
