కేంద్ర ప్రభుత్వం కిసాన్ ఊర్జా సురక్ష ఏవం ఉత్థాన్ మహాభియాన్ (KUSUM) పథకాన్ని ప్రకటించింది. ఇది భారతదేశంలో సౌర విద్యుత్ ఉత్పత్తిని మరింతగా పెంచడం మరియు రైతులకు సౌర వ్యవసాయం యొక్క ప్రయోజనాలను కూడా అందిస్తుంది. కేంద్ర బడ్జెట్ 2018-19లో పదేళ్లపాటు ఈ కార్యక్రమానికి రూ.48000 కోట్లు కేటాయించింది.
మార్చి 2021లో, కేంద్ర ప్రభుత్వం PM-KUSUM స్కీమ్‌లోని రైతు ఆదాయ మద్దతు మరియు డీ-డీజీలింగ్ స్కీమ్‌కి సవరణలను ప్రవేశపెట్టింది. తద్వారా పంపులకు బదులుగా వ్యవసాయ ఫీడర్‌లను సోలార్ ఆధారితంగా చేయడంపై దృష్టి సారించింది. ఈ చర్య ఒక గ్రామంలో ఉన్న ప్రతి పంపును సోలార్ పంప్‌తో భర్తీ చేయవలసిన అవసరాన్ని రైతులకు నిర్దేశిస్తుంది.
కుసుమ్ పథకం వివరాలు :
కొత్త మరియు పునరుత్పాదక ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ ఈ పథకానికి బాధ్యత వహించే మంత్రిత్వ శాఖ.
ప్రారంభంలో ప్రభుత్వం 75 మిలియన్ ఆఫ్-గ్రిడ్ వ్యవసాయ సోలార్ పంపులను పంపిణీ చేస్తుంది.
బంజరు భూముల్లో 10000 మెగా వాట్ల సోలార్ ప్లాంట్లు ఏర్పాటు చేస్తారు.
బంజరు భూముల్లో రైతులు ఉత్పత్తి చేసే అదనపు సోలార్ పవర్‌ను డిస్కమ్‌లు అని కూడా పిలిచే రాష్ట్ర విద్యుత్ పంపిణీ సంస్థలు కొనుగోలు చేస్తాయి. ఈ విద్యుత్‌ను కొనుగోలు చేసేందుకు డిస్కమ్‌లు సదుపాయం కల్పిస్తాయి.
బోరు భావులు, ప్రభుత్వానికి ఉన్న పంపులను సౌరశక్తితో నడిచేలా మార్చనున్నారు.
సోలార్ పంపులపై రైతులకు 60% సబ్సిడీ లభిస్తుంది. నేరుగా వారి బ్యాంకు ఖాతాల్లో జమ చేస్తారు. ఈ సబ్సిడీని కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు పంచుకోనున్నాయి. ఖర్చులో 30% బ్యాంకు రుణంగా పొందబడుతుంది. కాబట్టి మిగిలిన 10% మాత్రమే రైతులే భరించాలి.
పథకం మూడు భాగాలను కలిగి ఉంటుంది:
కాంపోనెంట్-ఎ: 2 మెగావాట్ల వరకు సామర్థ్యం ఉన్న చిన్న సౌర విద్యుత్ ప్లాంట్ల ఏర్పాటు ద్వారా 10,000 మెగావాట్ల సోలార్ సామర్థ్యాన్ని జోడించడం.
కాంపోనెంట్-బి: 20 లక్షల స్వతంత్ర సౌరశక్తితో పనిచేసే వ్యవసాయ పంపుల ఏర్పాటు.
కాంపోనెంట్-C: ఇప్పటికే ఉన్న 15 లక్షల గ్రిడ్-కనెక్ట్ అగ్రికల్చర్ పంపుల సోలార్ పంపులుగా మార్చడం.
