సామాజిక భద్రతపై కోడ్, 2020

కార్మిక రాజ్యాంగం యొక్క ఉమ్మడి జాబితా కిందకు వస్తుంది. కాబట్టి, పార్లమెంటు మరియు రాష్ట్ర శాసనసభలు రెండూ కార్మిక నియంత్రణ చట్టాలను చేయవచ్చు. పారిశ్రామిక వివాదాల పరిష్కారం, పని పరిస్థితులు, సామాజిక భద్రత మరియు వేతనాలు వంటి కార్మికుల యొక్క వివిధ అంశాలను నియంత్రించే 100 రాష్ట్ర మరియు 40 కేంద్ర చట్టాలు ఉన్నాయని కేంద్ర ప్రభుత్వం పేర్కొంది.

సెకండ్ నేషనల్ కమీషన్ ఆన్ లేబర్ (2002) పురాతన నిబంధనలు మరియు అస్థిరమైన నిర్వచనాలతో ఇప్పటికే ఉన్న చట్టాన్ని సంక్లిష్టంగా గుర్తించింది. సమ్మతి సౌలభ్యాన్ని మెరుగుపరచడానికి మరియు కార్మిక చట్టాలలో ఏకరూపతను నిర్ధారించడానికి, కేంద్ర కార్మిక చట్టాలను విస్తృత సమూహాలుగా ఏకీకృతం చేయాలని సిఫార్సు చేసింది: (i) పారిశ్రామిక సంబంధాలు, (ii) వేతనాలు, (iii) సామాజిక భద్రత, (iv) భద్రత , మరియు (v) సంక్షేమం మరియు పని పరిస్థితులు.

2019లో, కార్మిక మరియు ఉపాధి మంత్రిత్వ శాఖ 29 కేంద్ర చట్టాలను ఏకీకృతం చేయడానికి నాలుగు బిల్లులను ప్రవేశపెట్టింది. ఈ కోడ్‌లు నియంత్రిస్తాయి: (i) వేతనాలు, (ii) పారిశ్రామిక సంబంధాలు, (iii) సామాజిక భద్రత మరియు (iv) వృత్తిపరమైన భద్రత, ఆరోగ్యం మరియు పని పరిస్థితులు. వేతనాలపై కోడ్, 2019ని పార్లమెంట్ ఆమోదించగా, మిగిలిన మూడు అంశాలకు సంబంధించిన బిల్లులు కార్మిక స్టాండింగ్ కమిటీకి పంపబడ్డాయి. మూడు బిల్లులపై స్టాండింగ్ కమిటీ తన నివేదికను సమర్పించింది.    ప్రభుత్వం ఈ బిల్లులను సెప్టెంబర్ 19, 2020న కొత్త వాటితో భర్తీ చేసింది.

2020 లేబర్ కోడ్‌లలో సాధారణ మార్పులు

• సెంట్రల్ పిఎస్‌యులకు తగిన ప్రభుత్వం : 2019 బిల్లులు ఏదైనా కేంద్ర ప్రభుత్వ రంగ సంస్థ (పిఎస్‌యులు)కి తగిన ప్రభుత్వంగా కేంద్ర ప్రభుత్వం వ్యవహరిస్తుందని అందించింది. 2020 బిల్లులు, బిల్లులు ప్రారంభమైన తర్వాత ఆ పిఎస్‌యులో కేంద్ర ప్రభుత్వ వాటా 50% కంటే తక్కువగా ఉన్నప్పటికీ, కేంద్ర పిఎస్‌యుకి తగిన ప్రభుత్వంగా కేంద్ర ప్రభుత్వం కొనసాగుతుందని పేర్కొంది.
• నిర్దిష్ట నిర్దిష్ట పరిశ్రమలకు తగిన ప్రభుత్వం : రైల్వేలు, గనులు, టెలికాం మరియు బ్యాంకింగ్‌తో సహా కొన్ని పరిశ్రమలకు కేంద్ర ప్రభుత్వమే తగిన ప్రభుత్వం అని 2019 బిల్లులు పేర్కొన్నాయి. 2020 బిల్లులు ఏదైనా “నియంత్రిత పరిశ్రమ” (ప్రభుత్వం పేర్కొనవచ్చు) కోసం కేంద్ర ప్రభుత్వం కూడా తగిన ప్రభుత్వంగా ఉంటుందని జోడిస్తుంది. నియంత్రిత పరిశ్రమ (వృత్తిపరమైన భద్రత మరియు పారిశ్రామిక సంబంధాలపై బిల్లులలో) ప్రజా ప్రయోజనాల కోసం ఏదైనా కేంద్ర చట్టం ద్వారా యూనియన్ నియంత్రణను ప్రకటించబడిన పరిశ్రమగా నిర్వచించబడింది.
• శిక్షార్హమైన నేరాలను కలపడం జైలు శిక్ష: 2019 బిల్లులు కొన్ని షరతులకు లోబడి జైలు శిక్ష లేదా జైలు శిక్ష మరియు జరిమానాతో శిక్షించబడని నేరాలను కలపడానికి (పరిష్కరించడానికి) అనుమతించాయి. నేరం కోసం అందించిన గరిష్ట జరిమానాలో 50% మొత్తానికి కాంపౌండింగ్ అనుమతించబడింది. పారిశ్రామిక సంబంధాలు మరియు సామాజిక భద్రతపై 2020 బిల్లులు ఒక సంవత్సరం వరకు జైలు శిక్ష లేదా జరిమానాతో కూడిన నేరాలు సమ్మేళనంగా ఉంటాయని పేర్కొంది. జరిమానాతో కూడిన నేరాలకు, నేరానికి అందించిన గరిష్ట జరిమానాలో 50% మొత్తానికి సమ్మేళనం అనుమతించబడుతుంది. జైలు శిక్షతో కూడిన నేరాలకు, 75% మొత్తంలో సమ్మేళనం అనుమతించబడుతుంది. ఆక్యుపేషనల్ సేఫ్టీ బిల్లులో, 50% ‘పెనాల్టీ’ విధించబడినప్పుడు (ఉదా, రిజిస్టర్‌లను నిర్వహించనందుకు) మరియు 75% ‘నేరాల’ కోసం (ఉదా, రికార్డులను తప్పుగా చేసినందుకు) కలపవచ్చు.

 పారిశ్రామిక సంబంధాలపై కోడ్, 2020

మినహాయింపు

స్టాండింగ్ ఆర్డర్లు

• స్టాండింగ్ ఆర్డర్‌ల వర్తింపు : 2019 బిల్లు ప్రకారం 100 లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మంది కార్మికులు ఉన్న అన్ని పారిశ్రామిక స్థాపనలు కోడ్‌లోని షెడ్యూల్‌లో జాబితా చేయబడిన విషయాలపై స్టాండింగ్ ఆర్డర్‌లను సిద్ధం చేయాలి. ఈ విషయాలు వీటికి సంబంధించినవి: (i) కార్మికుల వర్గీకరణ, (ii) పని గంటలు, సెలవులు, వేతనాలు మరియు వేతన రేట్లు గురించి కార్మికులకు తెలియజేసే విధానం, (iii) ఉపాధిని రద్దు చేయడం మరియు (iv) కార్మికుల కోసం ఫిర్యాదుల పరిష్కార విధానాలు. కనీసం 300 మంది కార్మికులు ఉన్న సంస్థలకు ఇది వర్తిస్తుందని 2020 బిల్లు అందిస్తుంది.

•  సవరించడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వానికి అధికారాలు : 100 కంటే తక్కువ మంది కార్మికులు ఉన్న సంస్థలకు స్టాండింగ్ ఆర్డర్‌లకు సంబంధించిన నిబంధనలను నోటిఫికేషన్ ద్వారా కేంద్ర ప్రభుత్వం వర్తింపజేయవచ్చని 2019 బిల్లు అందించింది. 2020 బిల్లు ఈ నిబంధనను తొలగిస్తుంది.
• ఉద్యోగుల బలంలో మార్పు : 2019 బిల్లు ప్రకారం, ఒక స్థాపన స్టాండింగ్ ఆర్డర్‌లకు సంబంధించిన నిబంధనల పరిధిలోకి వచ్చిన తర్వాత, ఆ తర్వాత ఎప్పుడైనా దాని ఉద్యోగుల సంఖ్య థ్రెషోల్డ్ (100 మంది కార్మికులు) కంటే తక్కువగా ఉన్నప్పటికీ, ఈ నిబంధనలు వర్తిస్తాయి. 2020 బిల్లు ఈ అవసరాన్ని తొలగిస్తుంది.

మూసివేత, తొలగింపు మరియు ఉపసంహరణ

• ప్రభుత్వ ముందస్తు అనుమతి : 2019 బిల్లు ప్రకారం, కనీసం 100 మంది కార్మికులు ఉన్న సంస్థ మూసివేత, లే-ఆఫ్ లేదా రిట్రెంచ్‌మెంట్‌కు ముందు ప్రభుత్వ ముందస్తు అనుమతి పొందవలసి ఉంటుంది. లే-ఆఫ్ అనేది ప్రతికూల వ్యాపార పరిస్థితుల నేపథ్యంలో కార్మికుడికి ఉపాధిని ఇవ్వడం కొనసాగించడానికి యజమాని యొక్క అసమర్థతను సూచిస్తుంది. రిట్రెంచ్‌మెంట్ అనేది క్రమశిక్షణా చర్య కాకుండా మరేదైనా కారణం చేత కార్మికుని సేవను రద్దు చేయడాన్ని సూచిస్తుంది. కనీసం 300 మంది కార్మికులు ఉన్న సంస్థలకు ముందస్తు అనుమతి అవసరమని 2020 బిల్లు అందిస్తుంది.
•  సవరించడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వానికి అధికారాలు:  మూసివేత, లే-ఆఫ్ లేదా రిట్రెంచ్‌మెంట్‌కు ముందు ముందస్తు అనుమతి తీసుకోవడానికి స్థాపనలకు థ్రెషోల్డ్‌ని పెంచడానికి లేదా తగ్గించడానికి 2019 బిల్లు ప్రభుత్వానికి అధికారం ఇచ్చింది. 2020 బిల్లు నోటిఫికేషన్ ద్వారా థ్రెషోల్డ్‌ను పెంచడానికి మాత్రమే అనుమతిస్తుంది.

యూనియన్ మరియు కౌన్సిల్ చర్చలు

• ఏకైక చర్చల సంఘం : 2019 బిల్లు ప్రకారం, ఒక స్థాపనలో ఒకటి కంటే ఎక్కువ నమోదిత కార్మిక సంఘాలు పనిచేస్తుంటే, 75% కంటే ఎక్కువ మంది కార్మికులు సభ్యులుగా ఉన్న ట్రేడ్ యూనియన్ ఏకైక చర్చల యూనియన్‌గా గుర్తించబడుతుంది. 2020 బిల్లు ఈ పరిమితిని 51% కార్మికులకు తగ్గించింది.
• నెగోషియేషన్ కౌన్సిల్ : ఏ ట్రేడ్ యూనియన్ కూడా ఏకైక చర్చల యూనియన్‌గా అర్హత పొందకపోతే, కనీసం 10% మంది కార్మికులు సభ్యులుగా ఉన్న యూనియన్‌ల ప్రతినిధులతో కూడిన చర్చల మండలి ఏర్పాటు చేయబడుతుందని 2019 బిల్లు అందించింది. 2020 బిల్లు ఈ థ్రెషోల్డ్‌ను 20%కి పెంచింది.

• వ్యక్తిగత కార్మికుని తొలగింపుకు సంబంధించిన వివాదాలు:    2020 బిల్లు ఒక వ్యక్తి ఉద్యోగి యొక్క డిశ్చార్జ్, తొలగింపు, రిట్రెంచ్‌మెంట్ లేదా ఇతరత్రా సర్వీస్‌ల రద్దుకు సంబంధించి ఏదైనా వివాదాన్ని పారిశ్రామిక వివాదంగా వర్గీకరిస్తుంది. వివాద పరిష్కారానికి కార్మికుడు ఇండస్ట్రియల్ ట్రిబ్యునల్‌కు దరఖాస్తు చేసుకోవచ్చు. వివాదం రాజీ కోసం దరఖాస్తు చేసిన 45 రోజుల తర్వాత కార్మికుడు ట్రిబ్యునల్‌కు దరఖాస్తు చేసుకోవచ్చు.

సామాజిక భద్రతా హక్కులు

• 2019 బిల్లు స్థాపన పరిమాణం మరియు ఆదాయ పరిమితి వంటి పరిమితుల ఆధారంగా నిర్దిష్ట సంస్థలకు సామాజిక భద్రతను తప్పనిసరి చేసింది. 2020 బిల్లు ప్రకారం, కేంద్ర ప్రభుత్వం నోటిఫికేషన్ ద్వారా కోడ్‌ను ఏదైనా స్థాపనకు వర్తింపజేయవచ్చు (నోటిఫై చేయబడిన పరిమాణం-థ్రెషోల్డ్‌కు లోబడి).
• ఇంకా, 2019 బిల్లు ప్రకారం, అసంఘటిత రంగ కార్మికులు (గృహ ఆధారిత మరియు స్వయం ఉపాధి కార్మికులు), గిగ్ కార్మికులు మరియు ప్లాట్‌ఫారమ్ కార్మికుల కోసం ప్రభుత్వం పథకాలను నోటిఫై చేయగలదు. గిగ్ కార్మికులు సాంప్రదాయ యజమాని-ఉద్యోగి సంబంధానికి వెలుపల ఉన్న కార్మికులను సూచిస్తారు. ప్లాట్‌ఫారమ్ వర్కర్లు అంటే ఆన్‌లైన్ ప్లాట్‌ఫారమ్ ద్వారా సంస్థలు లేదా వ్యక్తులను యాక్సెస్ చేసి సేవలను అందించడం లేదా నిర్దిష్ట సమస్యలను పరిష్కరించడం.

• అసంఘటిత కార్మికులు, గిగ్ కార్మికులు మరియు ప్లాట్‌ఫారమ్ కార్మికులకు సామాజిక భద్రతా నిధులు : 2019 బిల్లు అసంఘటిత కార్మికులు, గిగ్ కార్మికులు మరియు ప్లాట్‌ఫారమ్ కార్మికులకు సామాజిక భద్రతా నిధులను ఏర్పాటు చేయడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వానికి అధికారం ఇచ్చింది. అలాంటి నిధిని కేంద్ర ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేస్తుందని 2020 బిల్లు పేర్కొంది . ఇంకా, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు అసంఘటిత కార్మికుల కోసం ప్రత్యేక సామాజిక భద్రతా నిధులను కూడా ఏర్పాటు చేస్తాయి మరియు నిర్వహిస్తాయి. 2020 బిల్లు మొత్తం మూడు కేటగిరీల కార్మికులను – అసంఘటిత కార్మికులు, గిగ్ వర్కర్లు మరియు ప్లాట్‌ఫారమ్ వర్కర్ల నమోదు కోసం నిబంధనలను కూడా చేస్తుంది.
• గిగ్ కార్మికులు మరియు ప్లాట్‌ఫారమ్ కార్మికులకు జాతీయ సామాజిక భద్రత : అసంఘటిత రంగ కార్మికులకు పథకాల నిర్వహణ కోసం జాతీయ మరియు వివిధ రాష్ట్ర స్థాయి బోర్డుల ఏర్పాటు కోసం 2019 బిల్లు అందించింది. 2020 బిల్లు అసంఘటిత కార్మికులతో పాటు, గిగ్ కార్మికులు మరియు ప్లాట్‌ఫారమ్ కార్మికుల సంక్షేమ ప్రయోజనాల కోసం జాతీయ సామాజిక భద్రతా బోర్డ్ కూడా బోర్డుగా పని చేయవచ్చు మరియు గిగ్ కార్మికులు మరియు ప్లాట్‌ఫారమ్ కార్మికుల కోసం పథకాలను సిఫార్సు చేయవచ్చు మరియు పర్యవేక్షించవచ్చు. అటువంటి సందర్భాలలో, బోర్డు వేర్వేరు సభ్యులను కలిగి ఉంటుంది: (i) కేంద్ర ప్రభుత్వంచే నామినేట్ చేయబడిన అగ్రిగేటర్ల యొక్క ఐదుగురు ప్రతినిధులు, (ii) కేంద్ర ప్రభుత్వంచే నామినేట్ చేయబడిన గిగ్ కార్మికులు మరియు ప్లాట్‌ఫారమ్ వర్కర్ల యొక్క ఐదుగురు ప్రతినిధులు, (iii ) ESIC డైరెక్టర్ జనరల్, మరియు (iv) రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల ఐదుగురు ప్రతినిధులు.

• గ్రాట్యుటీకి అర్హత కాలవ్యవధి : 2019 బిల్లు ప్రకారం, ఉద్యోగి కనీసం ఐదు సంవత్సరాలు సంస్థలో ఉన్నట్లయితే, ఉద్యోగ రద్దుపై గ్రాట్యుటీ చెల్లించబడుతుంది. 2020 బిల్లు వర్కింగ్ జర్నలిస్టులకు గ్రాట్యుటీ వ్యవధిని ఐదేళ్ల నుంచి మూడేళ్లకు తగ్గిస్తుంది.